Orteza to słowo, które od jakiegoś coraz częściej obija nam się o uszy i to nie tylko w gabinetach lekarskich. Wiele osób pewnie nie ma pojęcia co ono oznacza i mgliście kojarzy im się z czymś z zakresu ortopedii i leczenia urazów. Trop ten jest całkowicie słuszny, jednak pojęcie ortezy zasługuje na szersze wyjaśnienie.
Co to jest orteza?
Krótko mówiąc orteza to rodzaj urządzenia (aparatu) stosowanego przez ortopedów w celu polepszenia stabilności stawów. Pełni ona podobną funkcję jak, popularny jeszcze do niedawna, gips jednak ma nad nim liczne przewagi. Orteza to wyraz stworzony z dwóch innych – ortopedyczna proteza. Jej głównym zadaniem jest unieruchomienie stawów kończyn po urazach i mniej dotkliwych w konsekwencjach wypadkach, takich jak zwichnięcia czy skręcenia. Nie stosuje się jej przy złamaniach.
Przede wszystkim warto kupić ortezę ze względu na jej niesamowitą lekkość w porównaniu z tradycyjnym opatrunkiem gipsowym. Usztywni ona wymagający tego staw i okoliczne mięśnie równie dobrze ale pozwoli jednocześnie na dużo większą swobodę. Ma to niebagatelne znaczenie jeśli urazowi uległa jedna z kończyn dolnych. Zapakowanie nogi w gips znacznie utrudni poruszanie się i nie chodzi tu tylko o unieruchomioną kończynę, ale głównie o ciężar opatrunku, który trzeba przecież wszędzie ze sobą dźwigać. Zastosowanie ortezy całkowicie eliminuje ten problem, bowiem noszenie tego urządzenia jest praktycznie nieodczuwalne (pomijając oczywiście unieruchomienie stawu).
Zadaniem ortezy jej przede wszystkim maksymalna stabilizacja i unieruchomienie uszkodzonej kończyny. Pod względem materiałów z jakich jest wykonana wyróżnia się przede wszystkim ortezy sztywne, półsztywne i miękkie. Ogromną zaletą ortez jest ich przepuszczalność powietrza do kończyny, mimo jej wyżej wspomnianego unieruchomienia. Dzieki temu też skóra ochroniona jest przed otarciami. Współcześnie ortezy można dobrać zarówno pod długość, jak i szerokość kończyny. Ortezy, to jednak nie tylko złamania, zwichnięcia, skręcenia, czy zerwania, ale i pomoc przy dolegliwościach neurologicznych, chorobach reumatycznych, czy wsparcie po zabiegach operacyjnych.
Różne rodzaje ortez
Ortezy, ze względu na miejsce ich stosowania, można podzielić na trzy podstawowe grupy.
Wyróżnić możemy ortezy kręgosłupa (dzięki nim można unieruchomić nie tylko szyję, ale również odcinek piersiowy czy lędźwiowy), kończyn dolnych i kończyn górnych.
Części ciała w których zakładane są ortezy to między innymi: odcinek szyjny kręgosłupa, odcinek lędźwiowy kręgosłupa, odcinek lędźwiowo–krzyżowy kręgosłupa, nadgarstek, ręka, staw barkowy, staw łokciowy, staw kolanowy, czy staw skokowy.
Właściwie gips ma nad ortezą tylko jedną przewagę: jest po prostu tańszy. Biorąc jednak pod uwagę korzyści płynące z zastosowania ortezy, to śmiało można powiedzieć, że zakup tego urządzenia jest opłacalny.
Jak i na co zakłada się ortezy?
Czyli skoro powiedzieliśmy już sobie o częściach ciała, to warto wspomnieć o tym w jakich sytuacjach dobrze działają. Przykładowo mamy ortezy kończyn górnych. Tu wyróżniamy staw barkowy, gdzie celem ortezy jest stabilizacja ramienia w pozycji anatomicznej. Dlatego zakłada się ją w przypadku rekonwalescencji po operacji, czy w przypadku osób, które doznały uszkodzenia w przypadku wykonywania ciężkiej pracy fizycznej.
Ortezy kręgosłupa, w tym. odcinek piersiowy kręgosłupa. Tu mamy do czynienia zarówno u osób po ciężkich urazach stawu barkowo–obojczykowego, jak i pacjentów, którzy wymagają korekcji postawy.
Jeśli chodzi o ortezy kończyn dolnych, to tu wyróżniamy między innymi ortezy stawu skokowego. Dzięki nim stopy zarówno utrzymują stabilizacje, oraz unieruchomienie, ale i zabezpieczenie stawu skokowego przed możliwymi urazami. Stosuje się je również w przypadku rehabilitacji po skręceniach, czy zwichnięciach stawu skokowego, w tym urazach związanych ze ścięgnem Achillesa.