Tak. Niacynamid (witamina B3) nie wchodzi w reakcję chemiczną z peptydem miedziowym GHK-Cu. Brak interakcji oznacza, że można je stosować razem – zarówno w jednej formulacji, jak i w osobnych produktach w tej samej rutynie pielęgnacyjnej. Oba składniki działają synergicznie na poziomie komórkowym, bez wzajemnego osłabiania aktywności.
Charakterystyka niacynamidu
Niacynamid to forma witaminy B3 rozpuszczalna w wodzie. W stężeniach 2–10% wpływa na funkcje bariery skórnej, poziom nawilżenia oraz aktywność gruczołów łojowych. Mechanizm działania polega na zwiększeniu syntezy ceramidów, zmniejszeniu transepidermalnej utraty wody (TEWL) i regulacji ekspresji cytokin prozapalnych (IL-8, IL-1β).
W badaniu z 2005 r. wykazano, że 5% niacynamid zmniejsza TEWL o 24% po 4 tygodniach stosowania. W stężeniu 4% hamuje transfer melanosomów, redukując przebarwienia pozapalne. Działa przeciwzapalnie poprzez zahamowanie produkcji histaminy i uwalniania prostaglandyn.
Nie zmienia znacząco pH skóry, nie działa utleniająco i nie wpływa na obecność metali przejściowych w środowisku wodnym, co oznacza, że nie destabilizuje peptydów zawierających jony miedzi (Cu²⁺).
Charakterystyka peptydu miedziowego GHK-Cu
GHK-Cu to trójpeptyd (Glycyl-Histidyl-Lysine) połączony z jonem miedzi dwuwartościowej (Cu²⁺). Naturalnie występuje w osoczu, ślinie i moczu. W osoczu krwi zdrowych dorosłych jego stężenie wynosi około 200 ng/ml (0,2 µg/ml).
Peptyd GHK wykazuje wysokie powinowactwo do miedzi, stabilizując ją i umożliwiając bezpieczne dostarczanie Cu²⁺ do tkanek. Działa przez modulację ekspresji genów odpowiedzialnych za regenerację skóry – w badaniu z 2009 r. udowodniono, że GHK-Cu wpływa na ekspresję ponad 4 000 genów w ludzkim genomie, w tym związanych z naprawą DNA i biosyntezą kolagenu.
Stosowany miejscowo w stężeniu 0,05–0,1%, stymuluje fibroblasty do produkcji kolagenu typu I i III, aktywuje metaloproteinazy (MMP-2 i MMP-9), a jednocześnie hamuje procesy prozapalne (TNF-α, IL-6). Ułatwia gojenie ran, wspomaga przebudowę macierzy zewnątrzkomórkowej i poprawia elastyczność skóry.
Czy niacynamid może dezaktywować peptyd miedziowy?
Nie. Nie dochodzi do reakcji redoks między niacynamidem a kompleksem GHK-Cu. Niacynamid nie jest reduktorem miedzi i nie wpływa na jej jonową formę w strukturze peptydu. W warunkach kosmetycznych (pH 5–7, brak silnych utleniaczy/reduktorów) oba składniki są stabilne.
Obawy o dezaktywację wynikają z błędnego utożsamiania niacynamidu z kwasem nikotynowym lub ze stosowaniem niacynamidu w połączeniu z niestabilną miedzią nieorganicznego pochodzenia, np. siarczanem miedzi. GHK-Cu to stabilny chelat i nie ulega rozpadowi w obecności B3.
Jak łączyć niacynamid i GHK-Cu?
Możliwe są dwa podejścia: warstwowanie lub formulacja złożona.
- Warstwowanie: najpierw produkt na bazie niacynamidu (np. tonik lub serum), następnie peptyd miedziowy. W ten sposób oba składniki zachowują optymalne środowisko działania. Przerwa czasowa między aplikacjami powinna wynosić minimum 30 sekund.
- Formulacja złożona: oba składniki w jednej emulsji lub żelu. Warunek: stabilne pH (5,5–6,5), brak mocnych konserwantów, brak etanolu i niskie stężenia kwasów AHA/BHA. Nie każde serum GHK-Cu i nie każdy niacynamid będą kompatybilne – kluczowa jest formulacja, a nie składniki aktywne same w sobie.
Działanie synergiczne
Niacynamid redukuje stany zapalne, zwiększa barierowość skóry i reguluje sebum. GHK-Cu regeneruje uszkodzenia, aktywuje naprawę DNA i poprawia strukturę kolagenu. Połączenie ich skutkuje zmniejszeniem rumienia, poprawą jędrności i przyspieszeniem gojenia mikro-uszkodzeń. W terapii postretinoidowej i pozabiegowej (laser, RF, mezoterapia) jest to jedno z najlepiej tolerowanych połączeń.
Badania in vitro pokazują, że GHK-Cu zwiększa proliferację keratynocytów o 35% i fibroblastów o 50%. Z kolei niacynamid redukuje produkcję IL-6 o 23% w modelach skóry z egzemą. Wspólne stosowanie może więc skrócić czas regeneracji naskórka o kilka dni.
Czego unikać przy stosowaniu tych składników razem?
Nie należy łączyć GHK-Cu z witaminą C (kwasem askorbinowym) w niskim pH (<4,5), ponieważ może dojść do redukcji Cu²⁺ do Cu⁺ i destabilizacji kompleksu. Z kolei niacynamid nie wpływa na stabilność miedzi i może być stosowany zarówno z witaminą C (w pochodnych), jak i z GHK-Cu.
Nie zaleca się używania preparatów z dużą zawartością alkoholu (>10%), silnych detergentów (SLS, SLES) lub EDTA, które mogą zaburzyć biodostępność miedzi.
Zastosowanie w praktyce
Niacynamid i GHK-Cu mogą być stosowane razem – bez interakcji, bez osłabienia działania, z potencjałem synergii. W dermatologii estetycznej są wykorzystywane m.in. w pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym, AZS, po resurfacingu laserowym oraz przy terapii retinoidami. Oba składniki mają dobre profile bezpieczeństwa – także przy długotrwałym stosowaniu.
Z punktu widzenia biochemii skóry – brak konfliktu jonowego, zgodność pH i różne szlaki działania czynią to połączenie efektywnym, przewidywalnym i stabilnym. Nie wymaga ono modyfikacji rutyny pielęgnacyjnej, specjalnych odstępów czasowych ani buforowania.
Decyzja o łączeniu tych substancji nie wymaga kompromisu. Właściwa formulacja lub kolejność aplikacji wystarczy, by wykorzystać ich potencjał w pełni – bez ryzyka interakcji, bez utraty efektywności, z wyraźnym efektem biologicznym udokumentowanym liczbami, nie opiniami.
