Pierwsze miesiące życia dziecka opierają się na mleku – matki lub modyfikowanym. Do 6. miesiąca życia nie trzeba podawać dodatkowej wody, ponieważ mleko zaspokaja całe zapotrzebowanie na płyny i elektrolity. Dopiero wraz z rozszerzaniem diety pojawia się potrzeba włączenia wody jako uzupełnienia posiłków stałych i przyzwyczajania organizmu do nowego sposobu nawadniania.
Woda – od kiedy podawać dziecku?
Podawanie wody można rozpocząć od momentu, gdy niemowlę skończy 6 miesięcy i zaczyna próbować pierwszych produktów stałych. Wcześniejsze podawanie wody jest niewskazane, ponieważ zaburza równowagę elektrolitową i zmniejsza ilość wypijanego mleka, co ogranicza ilość białka, tłuszczu i witamin dostarczanych dziecku. U dzieci karmionych piersią organizm i tak reguluje pragnienie poprzez zmianę składu mleka – w upały jest ono bardziej wodniste, a przy chłodniejszych warunkach gęstsze i bardziej odżywcze.
W praktyce woda po 6. miesiącu pełni rolę treningu picia, a nie głównego źródła nawodnienia. Początkowo są to małe ilości, nawet kilka łyżeczek dziennie. Stopniowo, wraz ze wzrostem porcji posiłków stałych, dziecko potrzebuje od 100 do 250 ml dodatkowych płynów. W drugim roku życia ilość ta rośnie do 500–800 ml na dobę i dopiero wtedy woda staje się realnym elementem codziennej diety.
Woda – walory zdrowotne i wartości odżywcze
Woda jest podstawowym składnikiem organizmu, u niemowlęcia stanowi aż 70–75% masy ciała. Umożliwia transport składników odżywczych, reguluje temperaturę, wspiera trawienie i wydalanie toksyn. Brak odpowiedniego nawodnienia u dzieci skutkuje szybszym odwodnieniem niż u dorosłych, co prowadzi do zaburzeń pracy układu nerwowego i spadku apetytu.
Choć woda nie dostarcza kalorii ani makroskładników, zawiera minerały w zależności od źródła. Warto zwrócić uwagę na jej skład, szczególnie na zawartość sodu, wapnia czy magnezu, które mogą wspierać rozwój kości i mięśni. Dla dzieci zalecane są wody niskozmineralizowane i niskosodowe, ponieważ nerki niemowląt mają ograniczoną zdolność filtrowania nadmiaru soli i minerałów.
Najważniejsze składniki wody:
- wapń – budulec kości i zębów
- magnez – wpływa na układ nerwowy i mięśnie
- sód – reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową
- wodorowęglany – wspierają równowagę kwasowo-zasadową
- siarczany – ułatwiają trawienie tłuszczów
Woda – dlaczego warto włączyć do rozszerzania diety?
Podanie wody wraz z pierwszymi stałymi posiłkami wspiera prawidłowe kształtowanie nawyków żywieniowych. Dziecko, które od początku przyzwyczaja się do smaku wody, nie rozwija preferencji dla słodkich napojów. Picie wody zmniejsza też ryzyko problemów z zaparciami, które często towarzyszą zmianie konsystencji diety, gdy pojawiają się warzywa, owoce i produkty zbożowe.
Jak podawać wodę?
Najlepiej zacząć od małych ilości – łyżeczka, kubeczek treningowy lub bidon. Warto unikać butelek ze smoczkiem, bo wydłużają czas odstawienia od karmienia mlekiem. Woda powinna być świeża, przegotowana i wystudzona, a u starszych niemowląt można wprowadzić wodę butelkowaną przeznaczoną dla dzieci.
Jaka woda jest najzdrowsza i na co zwracać uwagę?
Bezpieczna dla niemowląt jest woda niskozmineralizowana (do 500 mg minerałów/l), niskosodowa (poniżej 20 mg/l sodu) i niegazowana. Najlepiej wybierać produkty oznaczone jako przeznaczone dla niemowląt lub z atestem Instytutu Matki i Dziecka. Woda źródlana jest łagodniejsza, natomiast woda mineralna wymaga kontroli składu, by nie obciążała nerek nadmiarem minerałów.
Podczas wyboru warto zwrócić uwagę na:
- zawartość sodu – im mniej, tym bezpieczniej
- poziom azotanów – poniżej 10 mg/l
- brak dwutlenku węgla (woda niegazowana)
- przeznaczenie wskazane na etykiecie przez producenta
- świeżość – nie przechowywać otwartej butelki dłużej niż 24 godziny
