Szacuje się, że nawet ok. 5% społeczeństwa może cierpieć na PTSD. Określa się w ten sposób zespół stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder). Jest to zaburzenie psychiczne, które może znacząco wpływać na życie codzienne osoby, która się z nim zmaga. Przedstawiamy, na czym ono polega i w jaki sposób można sobie z nim radzić.
Co to jest zespół stresu pourazowego?
PTSD pojawia się w wyniku przeżycia traumy, czyli wydarzenia skrajnie stresującego dla danej osoby, przekraczającego jej możliwości adaptacyjne. Osoba ta może być zarówno uczestnikiem, jak też zaledwie świadkiem danego zajścia. Najczęściej do rozwoju zespołu stresu pourazowego prowadzą takie wydarzenia, jak:
- wypadki,
- śmierć bliskiej osoby,
- przemoc domowa,
- wykorzystanie seksualne,
- mobbing w pracy,
- działania wojenne.
Na wystąpienie PTSD szczególnie narażone są zatem osoby wykonujące takie zawody, jak żołnierz, czy lekarz. Oprócz tego predyspozycje do rozwoju zaburzenia mogą zwiększać się w wyniku uwarunkowań genetycznych, uzależnień, a także współwystępujących zaburzeń, np. depresji. Leczenie PTSD w Warszawie oferuje ZINTEGROWANI Centrum Diagnozy i Terapii – Zintegrowani.com.pl.
Objawy PTSD
Objawy zespołu stresu pourazowego mogą pojawić się zarówno w ciągu pierwszego miesiąca po traumatycznym zdarzeniu, jak też dopiero po kilku latach. U chorego mogą występować też okresy, w których symptomy niemal całkowicie zanikają lub szczególnie się uwypuklają. Do objawów należy mimowolne odtwarzanie traumatycznego wydarzenia (np. w formie natrętnych wspomnień lub koszmarów sennych). Osoba taka cierpi z tego powodu emocjonalnie i próbuje unikać kłopotliwych miejsc, osób czy tematów. Jest drażliwa, ma wahania nastroju, trudności z koncentracją, a nawet przejawia zachowania autodestrukcyjne. Może rezygnować z wcześniejszych ulubionych aktywności, wycofywać się społecznie i zmagać się z ciągłym poczuciem winy lub wstydu. U dzieci natomiast charakterystyczne jest unikanie rzeczy związanych z traumą, a także odgrywanie traumatycznych wydarzeń w zabawach. Mogą pojawiać się też objawy fizyczne – bóle głowy, brzucha, wymioty, nadmierna potliwość.
Czym jest cPTSD?
Specyficznym rodzajem zespołu stresu pourazowego jest cPTSD – complex PTSD (złożone PTSD). Różnicą jest ciągłość zdarzenia przeżywanego przez pacjenta. Trauma nie została wywołana przez jedno konkretne wydarzenie, lecz stałe poczucie zagrożenia związane z ciągłym lub powtarzającym się charakterem danej sytuacji. Często zaburzenie to wiąże się z doświadczaniem przez pacjenta trudnych okoliczności w przeszłości, z których nie miał możliwości samodzielnego wydostania się i nad którymi miał niewielką kontrolę. Najczęściej cPTSD jest powodowane przez trudną sytuację rodzinną w dzieciństwie, przemoc domową, czy wykorzystywanie seksualne. Ze złożonym zespołem stresu pourazowego zmagają się również osoby, które musiały żyć w warunkach wojny.
Jak leczyć zespół stresu pourazowego?
Zdiagnozowanie PTSD wymaga wizyty u psychologa, który specjalizuje się w tym zakresie. Terapeuta przeprowadza wywiad kliniczny, ocenia objawy, a także stosuje profesjonalne narzędzia diagnostyczne. W przypadku stwierdzenia zespołu stresu pourazowego pacjent otrzymuje wskazówki co do dalszego postępowania. Zalecana jest psychoterapia – w formie terapii poznawczo-behawioralnej, terapii przedłużonej ekspozycji, czy EMDR. W razie potrzeby do leczenia włączana jest również farmakoterapia, dzięki czemu możliwe jest zmniejszenie uciążliwości objawów lękowych, depresyjnych, czy fizycznych.
