Bezsenność to temat, który przewija się w rozmowach równie często, co najnowsze plotki o celebrytach. Wydaje się, że nie możemy jej uniknąć – jest jak ten niezaproszony gość na imprezie, który nie chce opuścić pokoju. Więc, jakie konsekwencje pociąga za sobą ten stan? Czym tak naprawdę jest bezsenność i jak wpływa na nasze życie? Czas na kilka prawd, które uderzą cię prosto w twarz.
Bezsenność w liczbach – skala problemu
Bezsenność dotyka 10%–30% populacji na całym świecie. Wiesz, co to oznacza? Prawdopodobnie jedną na trzy osoby w twoim otoczeniu. Wśród osób starszych, kobiet i tych z problemami zdrowotnymi ten odsetek jest jeszcze wyższy. A teraz wyobraź sobie, że nie możesz spać przez kilka dni, tygodni czy miesięcy – tak, chroniczna bezsenność to problem, który dotyczy 3% ludzi.
A w Indiach, jednym z najgęściej zaludnionych krajów na świecie, stwierdzono, że aż 15,4% populacji zmaga się z tym koszmarem. Ale to jeszcze nic. Popatrz na te szczegóły:
- W badaniu na 92 pacjentach z bezsennością, 68% stanowiły kobiety.
- 32% pacjentów było mężczyznami.
- Wśród pacjentów poniżej 35. roku życia, 69% to kobiety, reszta to mężczyźni.
- W grupie powyżej 35. roku życia, 68% stanowiły kobiety, a 32% mężczyźni.
Te dane nie pozostawiają wątpliwości – bezsenność nie wybiera płci, ale wyraźnie częściej dotyka kobiety. Jednak to nie jedyny problem, który wynika z tego zaburzenia. Nie śpimy, więc nie funkcjonujemy na najwyższych obrotach.
Konsekwencje – kiedy sen to luksus, nie potrzeba
Bezsenność to jak nieustanny koncert w twojej głowie, w którym głośność nie ma opcji wyciszenia. Wiemy, że nie jest to coś, co łatwo zignorować, ale czy naprawdę zdajemy sobie sprawę, jak wiele problemów ze sobą niesie? Zresztą, jeśli chodzi o zdrowie, nie chodzi tylko o to, że po prostu „nie chce ci się spać”. Tu chodzi o dużo poważniejsze sprawy.
- 44% pacjentów z bezsennością ma współistniejące problemy z nadciśnieniem.
- 44,1% zmaga się z chorobami serca.
- 41,5% cierpi na problemy z oddychaniem, jak np. apnoe senne.
Zaraz, zaraz – nie brzmi to jak lista pocieszających informacji, prawda? I to tylko w przypadku osób, które już mają bezsenność. Więc co, gdybym powiedział ci, że każdej nocy tracimy coś cenniejszego niż złoto? Czas, zdrowie, życie w formie, jaką znamy. A co jeśli ci powiem, że za tym wszystkim stoi stres, zmiany w stylu życia, a nawet depresja i inne zaburzenia psychiczne?
Co tak naprawdę sprawia, że nie możemy zasnąć?
Bezsenność to nie tylko niedobór snu. To zaburzenie, które dotyka każdego aspektu naszego życia. A oto, co naprawdę sprawia, że nasze ciała, zamiast odpoczywać, krzyczą o pomoc:
- stres – praca, zmiany w życiu, emocje;
- depresja – pogłębia problem, sprawiając, że twój umysł nie chce się wyciszyć;
- lęki, niepokój i traumy;
- bezdech senny – zatrzymywanie oddechu w trakcie snu;
- inne schorzenia fizyczne, jak choroby serca czy nadciśnienie.
A kiedy wydaje się, że wszystkie te problemy już wystarczająco utrudniają życie, pojawia się kolejny, bardziej makabryczny problem – psychozy. Tak, psychozy mogą być efektem chronicznego braku snu, bo nasza psychika po prostu nie wytrzymuje.
Co z tym wszystkim zrobić? Terapia CBT-I
Bezsenność to poważny problem, ale nie bez rozwiązania. Terapie istnieją, a najlepszą i najskuteczniejszą, choć nieco czasochłonną, jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT-I). Co ona daje?
- poprawa jakości snu,
- eliminacja niezdrowych przekonań o śnie,
- pomoc w nauce technik relaksacyjnych,
- wprowadzenie odpowiednich nawyków.
Cóż, okazało się, że to wszystko ma sens – badania potwierdzają, że terapia CBT-I daje konkretne rezultaty w poprawie snu. W jednym z badań przeprowadzono testy na grupie 752 pacjentów, którzy byli po leczeniu nowotworowym – w ich przypadku CBT-I poprawiła jakość snu o 15,5%, co samo w sobie jest wynikiem wartym uwagi.
Zachowaj jednak czujność, bo nie każda terapia działa od razu. Niektóre badania wykazały, że dopiero 38% pacjentów uzyskało normalny sen po pełnym cyklu terapii.
Końcówka? Chyba nie tak szybko
Więc co, znowu wszystko sprowadza się do jednego pytania: czy naprawdę wiemy, co robić, gdy sen się wymyka z rąk? Nie tak łatwo go odzyskać, prawda? Wszystko to, o czym mówimy, wciąż jest w fazie eksperymentu. Wiemy, że terapia działa, ale to nie jest magiczna pigułka. Cały proces wymaga czasu i zaangażowania.
Bezsenność nie jest tylko problemem związanym z brakiem snu. To stan, który wpływa na całe nasze życie. A fakt, że nie potrafimy sobie z nią poradzić, mówi wiele o tym, jak bardzo ignorujemy swoje zdrowie. Bo zdrowie to nie tylko fizyczna forma, to także umysł. Kiedy jeden z elementów zawodzi, reszta nie działa tak, jak powinna.
I może właśnie w tym tkwi największy paradoks – że odpowiedzi nigdy nie znajdziemy, bo nie wiemy nawet, jak pytać.
—
źródło: Chelvi, M., Nagarajan, K., & Kanagarajan, A., 2023. Insomnia Management Clinical Trials by various Conventional Therapies – A Review. Research Journal of Pharmacy and Technology, 16(12), pp.6071-6076. https://www.rjptonline.org [dostęp z dnia 24 lutego 2025].