Okres jesienno-zimowy to moment, w którym ryzyko infekcji znacząco wzrasta. Z tego względu tak ważne jest, aby dbać o odporność organizmu, która w tym okresie jest wystawiona na próbę. Co może wesprzeć układ immunologiczny? Jak w tym kontekście prawidłowo dobrać probiotyk?
Jak działa odporność?
Kluczowym zadaniem układu immunologicznego jest identyfikacja i eliminacja zagrożenia dla organizmu, jakim są drobnoustroje chorobotwórcze. Podstawową barierą dla tych mikroorganizmów jest skóra i błony śluzowe. Ponadto układ ten posiada nieswoiste mechanizmy obronne, do których zalicza się działania komórek fagocytarnych, pochłaniających i niszczących patogeny. Innym mechanizmem tego typu jest odpowiedź zapalna, która ma na celu zwiększenie przepływu krwi i komórek immunologicznych do obszarów infekcji.
Poza tym wyróżniamy układ odpornościowy nieswoisty, tj. nabyty, który charakteryzuje się zdolnością do rozpoznawania konkretnych patogenów i tworzenia celowanej odpowiedzi immunologicznej. Zalicza się do niego limfocyty T i B, które rozpoznają i atakują drobnoustroje. Limfocyty B produkują przeciwciała, które przyczepiają się do patogenów i ułatwiają ich niszczenie, natomiast limfocyty T pomagają w eliminacji zainfekowanych komórek i regulacji odpowiedzi immunologicznej. Reakcja ta sprawia, że część limfocytów staje się komórkami pamięci, co pozwala na szybszą reakcję w przypadku ponownej ekspozycji na ten sam patogen.
Budowanie odporności w praktyce
Choć już w drugim roku życia mikroflora jelitowa dziecka jest bardzo zbliżona do tej, która posiada dorosły człowiek, to nie oznacza, że nie warto o nią dbać. Podstawą jest zdrowa, zbilansowana dieta, w której obecne są przede wszystkim witaminy A, C, E oraz D, kwas foliowy, wielonienasycone długołańcuchowe kwasy tłuszczowe (głównie DHA) oraz selen, cynk i żelazo. Inną kwestią jest natomiast obecność bakterii probiotycznych w jelicie człowieka.
Jak probiotyki wspierają odporność?
W organizmie człowieka około 80% wszystkich immunoglobulin jest wytwarzanych w jelicie, a co najmniej 50% wszystkich limfocytów jest umiejscowionych w tym miejscu. Co za tym idzie, skład mikroflory jelitowej ma ogromny wpływ na ludzką odporność. Wśród kluczowych cech bakterii probiotycznych w kontekście układu immunologicznego należy wymienić zdolność do wytwarzania bakteriocyn, czyli substancji zdolnych do zahamowania wzrostu i niszczenia patogenów. Istotny jest także wpływ na szczelność bariery jelitowej oraz na liczebność i rozmieszczenie komórek odpornościowych. Ponadto probiotyki mają znaczenie w rozwoju i dojrzewaniu układu GALT (czyli tkanki limfatycznej w obrębie przewodu pokarmowego). Wspomniany układ GALT produkuje przeciwciała IgA, które wyłapują antygeny i zatrzymują je przed przedostawaniem się przez błony śluzowe. Innym z zadań bakterii probiotycznych (czyli bakterii kwasu mlekowego, m.in. ze szczepów Bifidobacterium czy Lactobacillus) jest m.in. ograniczanie liczby niepożądanych drobnoustrojów poprzez działania antagonistyczne i konkurencyjne w układzie pokarmowym. Probiotyki mogą być elementem diety (np. w formie sfermentowanych produktów mlecznych), jak i można je zażywać w formie preparatów.
Jak dobrać probiotyk?
Z uwagi na mnogość dostępnych preparatów na rynku warto zwrócić uwagę na te produkty, które mają dokładnie opisany skład oraz oznaczenie szczepów batkerii. Niezwykle ważna są szczegóły na temat obecnych bakterii probiotycznych oraz informacje na temat skuteczności wykazanej badaniami klinicznymi. Ważna jest także ilość bakterii – skuteczna kolonizacja występuje, gdy w składzie preparatu znajduje się minimum 106 CFU (skrót z języka ang. colony-forming unit oznacza jednostkę tworzącą kolonię. Jednostka ta pozwala na określenie liczby bakterii w danym materiale, np. kapsułki czy saszetki probiotyku).
trilac®
W przypadku leku OTC (over the counter, czyli wydawanego bez recepty) trilac® mówimy o 3 szczepach bakterii kwasu mlekowego przebadanych pod kątem skuteczności. Jedna kapsułka zawiera 1,6 x 109 CFU bakterii kwasu mlekowego:
- Lactobacillus acidophilus (La-5),
- Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus (Lb-Y27),
- Bifidobacterium lactis (Bb-12).
Wymienione wyżej bakterie probiotyczne mają zdolność adhezji (przylegania do nabłonka układu pokarmowego) oraz wykazują działania antagonistyczne i konkurencyjne względem drobnoustrojów patogennych. Lek OTC trilac® (https://trilac.pl/trilac/) zaleca się spożywać 1-2 kapsułki doustnie 3 razy na dobę przez 2 tygodnie do miesiąca. Potem dawkowanie może być zmniejszone do 2 kapsułek na dobę. Kapsułki najlepiej spożywać z dużą ilością płynu podczas posiłku lub godzinę przed posiłkiem.
Dotyczy leku trilac®
trilac® • Kapsułki, 20 sztuk • Produkt leczniczy • Substancja czynna: 1 kapsułka zawiera 1,6 x 109 CFU bakterii kwasu mlekowego Lactobacillus acidophilus (La-5) 37,5%, Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus (Lb-Y27) 25%, Bifidobacterium lactis (Bb-12) 37,5% • Dawkowanie: 1-2 kapsułki doustnie 3 razy na dobę przez 2 tygodnie do miesiąca, potem dawkowanie może być zmniejszone do 2 kapsułek na dobę, najlepiej spożywać z dużą ilością płynu podczas posiłku lub godzinę przed posiłkiem • Wskazania: poantybiotykowe zapalenie jelit ze szczególnym uwzględnieniem leczenia wspomagającego rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy, głównie przy nawracającym rzekomobłoniastym zapaleniu okrężnicy, zapobieganie biegunce podróżnych, leczenie wspomagające po antybiotykoterapii • Przeciwwskazania: nie należy stosować leku trilac®, jeśli: występuje nadwrażliwość (uczulenie) na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, występuje nadwrażliwość (uczulenie) na białko mleka krowiego • Podmiot odpowiedzialny: Zakład Farmaceutyczny AMARA Sp. z o.o., ul. Stacyjna 5, 30-851 Kraków
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Producent: Zakład Farmaceutyczny AMARA, ul. Stacyjna 5,30-851 Kraków, Polska
Podmiot prowadzący reklamę: Evergreen Group Sp. z o. o. Sp. K., al. Niepodległości 245/46, 02-009 Warszawa, Polska
Nr medyczny: TRI16103
Bibliografia:
- Tokarz-Deptuła B., Deptuła W., Probiotyki, a układ odpornościowy przewodu pokarmowego ssaków, “Postępy mikrobiologii”, 2017, 56, 2, 157–162.
- Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I., Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci, “Problemy Higieny i Epidemiologii” 2017, 98(2): 110-117.
- Czerwionka–Szaflarska M., Romańczuk B., Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci, “Forum Medycyny Rodzinnej” 2010, tom 4, nr 2, 135–140.
- Górska S., Jarząb A., Gamian A., Bakterie probiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy, “Postępy higieny i medycyny doświadczalnej” 2009; tom 63: 653-667.
